Begin maart is het project ‘Vroegsignalering van kwetsbaarheid bij ouderen’ afgerond met het opleveren van een handreiking. Het project was onderdeel van het programma Integrale Ouderenzorg Zeeland van de Zeeuwse Zorg Coalitie. De handreiking biedt gemeenten en (zorg)organisaties praktische handvatten om vroegsignalering van kwetsbaarheid bij ouderen vorm te geven in de lokale context in Zeeland.
“Het aantal ouderen in Zeeland groeit harder dan gemiddeld in Nederland. Met de toename van het aantal ouderen stijgt ook de zorgvraag. Om te voorkomen dat de zorg vastloopt, is het noodzakelijk om in te zetten op preventieve ouderenzorg. Vroegsignalering is een onderdeel van preventieve ouderenzorg”, vertelt Nicole de Baat, projectleider ‘Vroegsignalering kwetsbaarheid bij ouderen‘. “Door signalen op tijd op te pikken, kun je direct de juiste hulp inschakelen, zodat je niet altijd achter de feiten aanloopt en zwaardere zorg kunt voorkomen. Dat kunnen signalen zijn op sociaal vlak, fysiek vlak, financiële schulden, alles wat op kwetsbaarheid kan wijzen”, voegt huisarts Patricia Seij toe.
Samenwerking tussen sociaal en medisch domein
“Verschillende organisaties in zowel het medisch als het sociaal domein spelen een rol bij het signaleren van kwetsbaarheid bij ouderen. Naast georganiseerde vroegsignalering kan ook de familie, de mantelzorger en de sociale omgeving van een oudere signalen opvangen en doorgeven”, aldus Nicole.
Patricia benadrukt het belang van de samenwerking tussen het sociaal en medisch domein op het gebied van vroegsignalering: “Bij iedere patiënt moet duidelijk zijn wie het aanspreekpunt is, wie de casus coördineert, en wie uiteindelijk de regie voert. Wie dat is hangt natuurlijk af van de problematiek. Betere coördinatie en communicatie over wie de regie voert, zorgt voor minder dubbel werk door zorg- en hulpverleners. De inwoners van Zeeland krijgen door vroegsignalering meer duidelijkheid over ‘Waar kan ik zorg krijgen, waar kan ik terecht?’. Zo wordt een beter vangnet gecreëerd en daarmee hopen we ernstigere problemen te voorkomen. Vroegsignalering gaat dus om het verbeteren van de huidige situatie van mensen en het voorkomen van meer zorg door meteen de juiste zorg op de juiste plek te bieden.”
Handig stappenplan
Nicole heeft wel een kanttekening. “De lokale context is bepalend voor de samenwerking. In Zeeland vind je veel kleine kerkdorpen / woonkernen. Gemeenten merken dat het belangrijk is om activiteiten op wijkniveau of in kleine kernen te organiseren. Zo wordt de betrokkenheid van ouderen, al dan niet in een kwetsbare positie, bij activiteiten / interventies vergroot. Het is daarom aan iedere gemeente en de aanwezige organisaties zelf om de schaalgrootte en inhoud van de samenwerking te definiëren.”
Niet meer dan logisch, volgens Patricia: “Op een andere locatie leven andere dingen en zijn andere mogelijkheden. Je kunt dus niet klakkeloos de opzet van een initiatief op een andere plek overnemen.” De ‘Handreiking vroegsignalering van kwetsbaarheid bij ouderen in Zeeland’ biedt hierbij uitkomst. “Het is een handig stappenplan voor initiatieven rondom vroegsignalering. Ik denk dat punt 5 ‘Spreek af hoe je bepaalt wie de regie neemt op een casus en hoe je dat met elkaar communiceert.’ een hele belangrijke is. En punt 8 ‘Kom, zeker in de eerste periode, met enige regelmaat bij elkaar (online of fysiek) om de werkwijze en afspraken te evalueren en waar nodig aan te passen.’ Elkaar goed leren kennen in het begin is essentieel voor de samenwerking”, zegt Patricia.